Tôi là đứa trẻ thứ ba viết về “Hai đứa trẻ” đầu tiên trong truyện ngắn cùng tên của Thạch Lam

          Kí ức là gì nhỉ? Phải chăng đó là một đêm tối đằm mình xa xăm, hai đứa trẻ vẫn cứ chờ mong thứ ánh sáng vụt đến vụt đi của đoàn tàu chạy qua và cảm thấy mình được nâng bổng vào một cuộc sống tràn ngập ánh sáng dù chỉ trong chốc lát? Ở trên một toa khách dành cho những người bình dân, chứ không phải toa hạng sang mà Liên đã thoáng nhìn thấy, tôi đi đến một nơi xa, xa cái phố huyện này lắm!... ngồi ở đây nhìn về nơi cái quán hàng tạp hóa nhỏ xíu được dựng lên, tôi thấy thấp thoáng hình bóng hai chị em Liên và An đang ngồi trên chiếc chõng tre sắp gãy, kêu cót két... cót két... dõi theo con tàu từ lúc nó xuất hiện cho tới khi khuất vào đêm tối, chỉ còn lại những đốm than đỏ tung bay trên đường ray xe lửa.
          Hồi ấy tôi còn nhỏ quá chỉ nhớ và biết được đến vậy. Lớn hơn rồi, thi thoảng đứa trẻ ngày xưa vẫn nghe vọng về từ chính tâm hồn mình hình ảnh Liên và An một cách tự nhiên mà da diết vô cùng. Để rồi tự hỏi điều gì khiến đứa trẻ ngày xưa ấy trong tôi có một kí ức mãnh liệt như thế.
          Đầu tiên phải là kí ức về cái phố huyện nghèo nàn ấy. Nó có gì mà ám ảnh? Bởi nó dài, sâu, hay âm u... Những đêm tù đọng ở phố huyện là nỗi ám ảnh dai dẳng tôi đến tận bây giờ. Đường phố và các con ngõ dần dần chứa đầy bóng tối, tối hết cả con đường thăm thẳm ra sông, con đường qua chợ về nhà, các ngõ vào làng lại sẫm đen hơn nữa. Một tiếng trống cầm canh ngắn ngủi, khô khan, không vang rộng ra xa, rồi cùng chìm ngay vào bóng tối... Đoàn tàu từ Hà Nội mang ánh sáng đến cũng chỉ lướt qua trong phút chốc rồi “đi vào đêm tĩnh”... Giữa chốn Hà thành sôi động, với ánh sáng rực rỡ và lấp lánh của đèn điện đủ màu sắc, với những âm thanh ầm ĩ của tiếng người, tiếng xe mà tôi vẫn cảm nhận được không gian phố huyện tĩnh lặng đến mức nào. Đó không còn là đêm tối của thiên nhiên, của không gian và thời gian nữa mà thực sự đã chuyển vào bóng tối của cuộc đời, của những kiếp người nơi phố huyện đó.
Khi ấy, tôi có thể nghe thấy tiếng bò trong lớp đất cằn của những con giun loằng ngoằng như những tháng ngày không lối thoát của người dân nơi đây; có thể nghe được tiếng trở mình của những mắt lá trong giấc ngủ không tròn; có thể nghe thấy hơi thở của đất trong những ngày chuyển mùa từ hạ sang thu, hay tiếng xào xạc của lá rơi dù rất khẽ bỗng trở thành những âm thanh mạnh mẽ trong đêm. Và cả tiếng đập cánh của một vài con chim, cũng dường như làm cả phố huyện phải thảng thốt, giật mình; có thể nghe thấy tiếng đòn gánh kĩu kịt phát ra từ gánh phở của Bác Siêu. Tiếng ngọn đèn cháy như đốm sáng duy nhất trong đêm trên bàn nước con con của chị Tí. Tiếng bước chân lảo đảo của bà cụ Thi cùng tiếng cười nhỏ dần về phía làng đen thẳm. Và cả tiếng con chó nhỏ ngơ ngác với đôi mắt giật thót như có tai họa động đất xảy ra khi nghe thấy âm thanh của đoàn tàu đi qua...
          Trong những đêm tối ấy, cho dù cha mẹ tôi có hát nhiều và to đến đâu đi nữa vẫn không thể xóa đi khoảng thời gian tĩnh lặng ghê gớm. Màn đêm như một gã khổng lồ hung ác đã nuốt lấy từng tiếng đàn, tiếng hát một cách chớp nhoáng, gã đã cướp đi những âm thanh ít ỏi mà gia đình tôi cố gắng cất lên, mặc dù không có khách nghe. Phố huyện như được thu nhỏ lại chỉ bằng ngọn đèn con trên hàng nước của chị Tí, bằng manh chiếu cũ của nhà tôi… Và, những con đường ra sông, qua chợ đã trở nên thăm thẳm hơn, những con đường về nhà, qua ngõ lại càng sẫm đen hơn.
          Vì thế mà từ khi cảm nhận được cuộc sống cho đến hết cuộc đời, tôi sẽ  chẳng thể quên được kí ức này. Nhưng chưa hết, vẫn còn một điều làm tôi băn khoăn. Đó là đứa trẻ ngày xưa ấy với Liên và An có gì tương đồng? có gì liên quan đến nhau để đứa trẻ ấy trong tôi thỉnh thoảng lại tìm về gợi nhắc? Phố huyện ấy, những con người ấy còn như xưa hay đã đổi thay?
          Cái tù đọng, tĩnh lặng bao trùm lên phố huyện, bao trùm lên cuộc sống tâm hồn của rất nhiều đứa trẻ, trong đó có Liên và An. Nhưng cho đến bây giờ tôi vẫn chưa thể lý giải được câu hỏi: Tại sao Liên thì mơ về nơi thành thị hoa đèn, An thì vô ưu, còn với tôi - tôi lại thích trở về cuộc sống ấy?
          Trong suốt chiều dài cuộc đời mình, đến giờ, tôi đã đi qua biết bao nơi tĩnh lặng, tù đọng nhưng chưa có nơi nào như con phố nghèo xưa. Hiện tại ở nơi náo nhiệt này, tôi đã mất đi cảm giác sợ hãi của tôi xưa, mà thay vào đó tôi lại thấy “yêu” mới lạ làm sao. Hình như đã có một sự kiện xảy đến với tôi mà hiện tại tôi chưa thể nghĩ ra. Nhưng tôi sẽ cố nghĩ cho kì được... Còn trước mắt, cụ thể là ngày mai tôi sẽ làm gì? Chắc tôi sẽ xuôi chuyến tàu ngày xưa đến thành thị trong đêm tôi ấy để trở về với phố huyện, với cuộc sống yên bình trước đây. Tôi sẽ mong, ước mơ của mình thành hiện thực, rằng khi xuống tàu và mở mắt ra sẽ là một buổi chiều như xưa, chậm rãi để lắng nghe tiếng trống thu không, đưa mắt ngắm nhìn ánh hồng trên nền trời tây, rồi tràn sang dãy tre làng với những ngọn cao đung đưa trong gió. Và tôi sẽ được gặp lại chị em Liên, cùng những đứa trẻ khác, để xem họ bây giờ ra sao...